Việt Nam có nên xóa bỏ hình phạt tử hình trong Bộ luật hình sự không?

Khi quyết định vấn đề nên xóa bỏ án tử hình hay không nó liên quan đến yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm thuộc quyền tài phán của mỗi quốc gia. Việt Nam cho rằng án tử hình không phải là vấn đề quyền con người mà là vấn đề pháp lý hình sự và án tử hình chưa thể bãi bỏ. Hiện nay cũng chưa có cơ chế nào bắt buộc tất cả các quốc gia phải xóa án tử hình, theo Công ước quốc tế về quyền dân sự và chính trị mà Việt Nam tham gia chỉ quy định các nước thành viên căn cứ vào điều kiện, hoàn cảnh của nước mình mà áp dụng hình phạt tử hình phù hợp nhất với tội phạm nghiêm trọng. 

Trong tương lai, cùng với sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước và ý thức chấp hành pháp luật của người dân được nâng cao thì việc loại bỏ hoàn toàn hình phạt tử hình ra khỏi đời sống xã hội là một xu hướng tất yếu của thời đại. Trong giai đoạn hiện nay, việc xóa bỏ hình phạt tử hình tại Việt Nam là vấn đề cần cân nhắc kỹ lưỡng khi  tình hình tội phạm ngày càng diễn biến phức tạp, đặc biệt các tội phạm đặc biệt nghiêm trọng như giết người, tội phạm ma túy… Để tìm ra biện pháp ngăn chặn tội phạm hiệu quả thay thế biện pháp tử hình, tránh gây tác động tiêu cực đến tâm lý và đảm bảo trật tự, an ninh xã hội là vấn đề mà cơ quan nhà nước quan tâm và nắm bắt tình hình để thay đổi. 

Vì vậy, xu hướng của Việt Nam chưa bỏ hình phạt tử hình nhưng sẽ loại bỏ dần. Bộ luật Hình sự  năm 2015 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều năm 2017 thể chế hóa chủ trương hạn chế áp dụng hình phạt tử hình được khẳng định tại các Nghị quyết của Đảng về cải cách tư pháp. Theo đó, Bộ luật Hình sự 2015 đã bãi bỏ hình phạt tử hình với 07 tội danh sau: Tội cướp tài sản (Điều 168); Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm (Điều 193); Tội tàng trữ trái phép chất ma túy (Điều 249), Tội chiếm đoạt trái phép chất ma túy (Điều 252); Tội phá hủy công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia (Điều 303); Tội chống mệnh lệnh (Điều 394) và Tội đầu hàng địch (Điều 399).

Trong đó, có 03 tội đã bỏ hình phạt tử hình dựa trên cơ sở tội được tách ra từ các tội có quy định hình phạt tử hình trước đó,  bao gồm:

– Tội buôn bán, sản xuất hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm;

-Tội tàng trữ trái phép chất ma túy;

– Tội chiếm đoạt chất ma túy.

Bộ Luật hình sự năm 2015 cũng bãi bỏ Tội hoạt động phỉ được quy định tại Điều 83 của Bộ luật hình sự năm 1999, từ đó hình phạt tử hình cũng được xóa bỏ. Như vậy, năm 2015, số hình phạt tử hình  trong Bộ luật hình sự đã giảm mạnh từ 44 tội xuống 18 tội, hạn chế áp dụng hình phạt tử hình.

Đồng thời, tại Điều 40 Bộ luật Hình sự 2015 còn quy định đối với những người  phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây sẽ không phải chịu án tử hình:

+ Không áp dụng hình phạt tử hình đối với trường hợp người phạm tội là người dưới 18 tuổi khi phạm tội, phụ nữ có thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi hoặc người đủ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử.

+ Không thi hành án tử hình đối với người bị kết án nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây: Phụ nữ bị kết án đang có thai hoặc phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi; Người bị kết án đã đủ 75 tuổi trở lên; Người bị kết án tử hình về tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp lại ít nhất ba phần tư tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn chuộc tội.

+ Các trường hợp người bị kết án tử hình được ân giảm, thì hình phạt tử hình được chuyển thành tù chung thân.